Graveyard

Problematyka zaliczenia darowizn na schedę spadkową sprawia wiele problemów, w szczególności osobom które nie zajmują się na co dzień rozwiązywaniem casusów z prawa spadkowego.

Pisząc to opracowanie kierowałem się tym, aby treść w nim zawarta była przystępna dla przeciętnego Kowalskiego. Mimo wszystko opracowanie to nie wszystko i w sytuacji gdy mamy wątpliwości czy dobrze rozumiemy zapisy dotyczące zaliczania darowizn na schedę spadkową powinniśmy udać się do profesjonalisty – w tym wypadku kancelarii adwokackiej.

Zajmując się kwestią darowizn w sprawie spadkowym należy wziąć pod uwagę tylko te darowizny, które nie należą do kręgu darowizn drobnych, zwyczajowo w danych stosunkach przyjętych – np. darowizny z okazji ślubu, imienin czy innych zdarzeń o charakterze osobistym. Ponadto darowizny które zostały dokonane ze zwolnieniem od obowiązku zaliczenia na schedę spadkową również są wyłączone od zaliczenia.

Zaliczamy na schedę spadkową darowizny jakie spadkobierca dokonał na rzecz wstępnych spadkobiercy np.  spadkobiercą po dziadku jest wnuk, który zobowiązany jest do zaliczenia na schedę spadkową darowizn dokonanych przez dziadka na rzecz jego syna czyli ojca wnuka.

Częstą pomyłką przy obliczaniu schedy spadkowej jest błędne przeświadczenie, że darowizny dokonane przed więcej niż 5-ciu lub 10-ciu laty nie wlicza się do schedy spadkowej. Błąd ten spowodowany jest zapewne zapisem o 10-cio letnim ograniczeniu doliczania darowizn na rzecz osób trzecich, jaki występuje w przypadku obliczania zachowku.

Zaliczenie na schedę spadkową dokonuje się poprzez dodanie do majątku spadkodawcy, obliczonego na dzień jego śmierci, wszystkich darowizn które nie podlegają wykluczeniu.

Następnie tak obliczona masa spadkowa jest dzielona pomiędzy spadkobierców i od schedy spadkowej obliczonej na rzecz każdoczesnego spadkobiercy odejmuje się wysokość darowizny jaką otrzymał np. ojciec posiadający syna i żonę, w chwili śmierci posiada majątek o wartości 100 000 zł. Przed śmiercią darował synowi darowiznę pieniężną w wysokości 10 000 zł. Scheda spadkowa zatem wynosi 110 000 zł i suma ta podlega podziałowi wg zasad dziedziczenia ustawowego. Zatem przy dziedziczeniu ustawowym w takiej konfiguracji, żona i syn uprawnieni są do ½ spadku każdy. Syn i matka otrzymają więc po 55 000 zł. Po odjęciu od sumy należnej synowi wysokości otrzymanej przez niego darowizny otrzymujemy wartość jego spadku – syn 45 000 zł, matka 55 000 zł.

Inaczej sytuacja przedstawiałaby się w wypadku gdyby ojciec darował synowi kwotę większą niż 101 000 zł. Wtedy scheda spadkowa wynosiłaby więc 201 000 zł. Na skutek podziału syn wraz z matką otrzymałby po 100 500 zł. Kwota ta zatem jest niższa niż wysokość otrzymanej przez syna darowizny. Taką sytuację reguluje art. 1040 k.c., który wyklucza takiego spadkobiorcę ze spadkobrania oraz wyklucza uwzględnienie jego darowizny przy obliczeniu schedy spadkowej. Matka w tym wypadku otrzymuje cały spadek w wysokości 100 000 zł.

W przypadku pytań pozostaję do dyspozycji – adwokat Mikołaj Mrowiec, Kancelaria Adwokacka w Warszawie.